حق فرزند بر پدر

بسم الله الرّحمن الرّحیم

اولین بار که با این جمله در یکی از پیج‌های اینستاگرام مواجه شدم ، گوینده‌اش را بسیار تحسین کردم.

جمله این بود:

 "The most important thing a father can do for his children is to love their mother."

«مهم‌ترین کاری که یک پدر می‌تواند برای فرزندانش انجام دهد، دوست داشتن مادرشان است.»

این جمله زیبا و عمیق است و همیشه در ذهنم بود تا این‌که با این روایت مواجه شدم:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلوات الله علیه: حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ إِذَا کَانَ ذَکَراً أَنْ یَسْتَفْرِهَ أُمَّهُ‏ ... وَ إِذَا کَانَتْ أُنْثَى أَنْ یَسْتَفْرِهَ أُمَّهَا ...[1]

رسول خدا صلوات‌الله‌علیه فرمودند: حق فرزند بر پدر درصورتی‌که پسر باشد این است که مادرش را مسرور گرداند... و اگر دختر باشد این است که مادرش را خشنود گرداند...

 

در این روایت واژه «یَسْتَفْرِهَ» ترجمه‌شده به «سرور، خشنودی». ریشه این واژه «فره» هست که به باب استفعال رفته. «فره» به معنای «فرح ملایم باطنی که در آن اصطکاک همراه با غم یا کدورت نباشد»[2] است.

این روایت بسیار عمیق‌تر از آن جمله انگلیسی است. زیرا اولاً در اینجا فراهم کردن نشاط و سرور درونی مادر، از حقوق فرزندان شمرده‌شده است. این بدان معناست که ایجاد حال خوب و سرزنده نگه‌داشتن مادر از «تکالیف» مرد است. موضوعی که علی‌رغم اهمیت بسیار، کمتر گفته‌شده است. اهمیت این مسئله به‌قدری زیاد است که در این روایت، به‌عنوان اولین حق فرزند ذکرشده است.

ثانیاً، فراهم کردن نشاط درونی زن، از جانب مرد، فراتر از موضوع محبت است. زیرا محبت، امر درونیست، اما ایجاد نشاط، از لوازم مودّت است، یعنی ابراز محبت و محبت توأم با مسئولیت.

 

پ.ن: بدیهی است که وظایف زن و مرد در خانواده متقابل است و زن هم وظیفه دارد بستر سکینت و آرامش را برای مرد فراهم کند.

---

[1] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 49 در اینجا بخشی از روایت آورده شده است.

[2] هو الفرح الملائم الباطنىّ من دون اصطکاک بما یوجب اغتماما و انکدارا.

التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، جلد : 9  صفحه : 74